Wyżarzanie jest jednym z procesów obróbki metali. W zależności od jego celu i wymagań stosuje się różne rodzaje. Umiejętność doboru odpowiedniego typu jest kluczowa dla uzyskania pożądanych właściwości materiału.
Czym jest wyżarzanie metali?
Wyżarzanie to obróbka metali, która ma na celu zmianę struktury i właściwości materiału. Metoda ta polega na nagrzaniu materiału do określonej temperatury, a następnie stopniowym ochładzaniu go do temperatury pokojowej. Dzięki temu procesowi, materiał staje się bardziej miękki i bardziej plastyczny, co ułatwia jego dalsze przetwarzanie.
Najczęściej przeprowadza się wyżarzanie stali, które wykonywane jest w różnych temperaturach i czasie. Stosuje się je w wielu dziedzinach przemysłu, takich jak motoryzacja, lotnictwo, budownictwo czy przemysł maszynowy.
Rodzaje wyżarzania
W zależności od celu, dla którego wykorzystywana jest taka obróbka, i efektu, jakie chce się otrzymać, wykonuje się różne rodzaje wyżarzania. Do najważniejszych należą:
- wyżarzanie zupełne – jest to proces, który polega na nagrzaniu materiału do odpowiedniej temperatury, wygrzewaniu, a następnie stopniowym ochładzaniu. Na końcu poddaje się go działaniu powietrza. Wyżarzanie zupełne stosuje się najczęściej w obróbce stali;
- wyżarzanie odprężające – polega na nagrzaniu materiału do temperatury poniżej punktu krytycznego, a następnie stopniowym ochładzaniu. W wyniku tego procesu następuje tzw. sezonowanie, czyli długotrwałe odprężanie. Redukowane są naprężenia odlewnicze, spawalnicze i cieplne. Proces ten może trwać nawet przez lata, dopóki nie otrzyma się pożądanego efektu;
- wyżarzanie ujednorodniające – w tym procesie materiał nagrzewa się do ok. 1200 stopni, wyżarza, po czym gwałtownie studzi;
- wyżarzanie rekrystalizujące – jest to proces, który polega na nagrzaniu materiału do temperatury pomiędzy punktem krytycznym a temperaturą topnienia, a następnie stopniowym ochładzaniu go wraz z piecem. W wyniku tego procesu materiał staje się bardziej plastyczny i lepiej nadaje się do obróbki. Wyżarzanie rekrystalizacyjne stosuje się najczęściej w obróbce aluminium i jego stopów;
- wyżarzanie zmiękczające – w tym przypadku najpierw następuje wygrzewanie, a po nim bardzo powolne schładzanie. Dzięki temu zwiększa się obrabialność materiału;
- wyżarzanie normalizujące – ten proces polega na nagrzaniu materiału do temperatury pomiędzy punktem krytycznym a temperaturą topnienia, a następnie stopniowym ochładzaniu go przy małym przepływie powietrzu. W wyniku tego procesu materiał staje się jednorodny, drobnoziarnisty i bardziej wytrzymały. Wyżarzanie normalizujące stosuje się najczęściej w obróbce stali niestopowej.
Podsumowanie
Wyżarzanie jest jednym z procesów obróbki metali, który pozwala na zmianę struktury i właściwości materiału. W obróbce metali wykorzystuje się różne rodzaje wyżarzania, w zależności od wymagań i celu obróbki. W przypadku szczególnie wymagających procesów, takich obróbka CNC, odpowiednie przygotowanie metalu jest kluczowym elementem. Dobrana metoda wyżarzania jest w stanie zapewnić właściwe parametry i podnieść jakość ostatecznego projektu.